Diz ağrılarının nedeni menisküs yırtıkları olabilir

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

EGEUMUT  Hastanesi Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı Op.Dr. A.Celil Amiri, Diz Ağrılarının Nedeni Menisküs Yırtıkları Olabilir, konusu hakkında gazetemizi bilgilendirici açıklamalarda bulundu.

Op.Dr. A.Celil Amiri yaptığı açıklamada: “ Menisküsler diz ekleminde yer alan C şeklinde kıkırdak benzeri yapılardır. Diz eklemini oluşturan iki ana kemik olan uyluk kemiği alt kısmı ve kaval kemiği üst kısmı arasında yer alırlar. Biri iç diğeri dış olmak üzere her dizde ikişer tane menisküs bulunur.  Kıkırdak yapısında olup kaval kemiklerimizin üst eklem yüzünde yerleşik durumdadırlar. İki kemik arasında yerleşen menisküslerin görevleri, eklemin sağlamlığına ve hareketine katkıda bulunmak,  bir conta yada amartisör gibi görev yaparak eklem kıkırdağını anormal yüklenmelerden korumaktır.

Menisküsler, diz ekleminin en çok yaralanan yapılarıdır. İç menisküs, dış menisküse göre daha sık yırtılır. Gençlerde ve ileri yaştaki bireylerde menisküs yırtıklarının oluş şekli farklıdır. Gençlerde, menisküsün yırtılması için  ciddi bir travma gerekir. Bu genellikle sabit ayak üzerinde dönme hareketi sırasında oluşur. Yaş ilerledikçe menisküsler sağlamlık ve esnekliklerini kaybederek yıpranırlar. Yıpranmış mesküsler çok daha kolay yırtılabilirler. İleri yaştaki kişilerde basit bir çömelme veya halıya takılma ile menisküs yırtıkları oluşabilir. Menisküs yırtıkları oluşurken hastalar genellikle ani bir ağrı batma ya da yırtılma hissederler. Yırtılan menisküsün hangisi olduğuna bağlı olarak ağrı dizin iç ya da dış kısmında daha belirgindir. Birkaç saat içerisinde dizin içinde sıvı veya kan toplanmasına bağlı olarak diz ekleminde şişlik ortaya çıkar. Genellikle yaralanan dizin üzerine basmak mümkündür ancak topallama vardır. Yaralanma şiddetli ise menisküs yırtıklarına diz ekleminin çapraz ya da yan bağlarının kopmaları da eşlik edebilir. Bu durumda dizde emniyetsizlik ve boşluk hissi gibi belirtiler de ortaya çıkabilir. Bazen yırtılan menisküs parçası, diz eklemini oluşturan kemiklerin arasında sıkışarak diz hareketini kısıtlar. Zaman geçtikçe dizdeki yaygın ağrı azalarak ilgili menisküsün üzerinde noktasal hale gelir. Ağrı özellikle ani dönüşlerde ve çömelme sırasında ortaya çıkar. Yırtık menisküs parçaları, eklem yüzleri arasına girerek dizde takılma ve kilitlenme gibi belirtiler otaya çıkabilir beraberinde daha önceden dizde olmayan kıtırtı benzeri seslere de yol açabilir.

Tanıda, hastanın yaşı, öyküsü, yakınmaları, muayene ve radyolojik bulguları hep birlikte etkilidir. Menisküs  yırtığı tanısına ulaşmak için önce olayın oluş şeklini anlatmanız istenecektir. Daha sonra diz eklemi muayene edilerek menisküs yırtığı bulguları araştırılır. Bu sırada yan ve çapraz bağlarınız muayene edilir. İyi bir hikaye ve fizik muayene sonrasında menisküs yırtığı tanısı büyük ölçüde ortaya çıkar. Dizinizdeki aşınma-eskimenin miktarını değerlendirmek ve kemik yapılarda başka bir sorun olup olmadığını anlamak için  röntgen grafileri istenebilir. Genellikle gençlerde röntgen filmi ile herhangi bir sorun izlenmez. MR çekilirse, yırtık olup olmadığı ortaya konabilir. Genç hastalarda, ilk travmanın etkisi azaldıktan sonra yapılan muayenede, menisküs yırtığı tanısı % 80 oranında konulabilir; eğer MR’da da yırtık varsa doğruluk oranı % 95-98’e çıkar. MR’ın menisküs yırtıklarında % 2-5 kadar bir yanılma payı vardır. Eğer hasta kilitlenme ile gelmişse veya sık kilitlenme yakınması varsa, aksi ispat edilene kadar menisküs yırtığı kabul edilebilir.           İleri yaşlardaki yırtıkların önemli bir kısmında travma ya yoktur ya da genellikle hafiftir. Bazen çok basit bir hareket, örneğin çömelme veya yürüyüş, bile yırtılmaya neden olabilir. Bu yaşlarda önemli olan husus, menisküs yırtıklarının sıklıkla diz eklemi kıkırdak yıkımı ile beraber görülmesidir.

Özellikle hanımlarda, bu yaş grubunda diz eklemi ağrısının uzun süreli olması, her iki dizin de ağrılı olması, hastanın herhangi bir travma öyküsünün bulunmaması ve diz ağrısının yaygın olup dizin belli bir bölgesine lokalize olmaması, hekimi bir menisküs yırtığından uzaklaştıran nedenlerdir. Bu olgularda, öncelikle diz eklemi kıkırdak yıkımı düşünülmelidir ve tanıyı güçlendirmek amacıyla öncelikle ayakta çekilen röntgen filmlerinin incelenmesi gereklidir. Bu filmlerde, eklem aralığının daralması ve vücut yüklenme aksının derece cinsinden belirlenmesi ile kıkırdak yıkımının miktarı ve yapılması gereken tedavi ortaya konabilir. Kıkırdak yıkımı belirginse, ağrı veren esas faktördür; fakat ek olarak bir menisküs yırtığı da bulunabilir.  Kıkırdak yıkımı ileri derecedeyse ve vücut yüklenme aksı 5 dereceyi geçiyorsa, sadece menisküs yırtığının alınmış olması, iyileşmeyi sağlamayabilir. Bu durumda yapılması gereken, başka bir ameliyat tekniği ile bu aksın düzeltilmesidir. Çekilen röntgen filmlerinde vücut yüklenme aksında ciddi bir sapma yoksa, menisküs yırtığı tanısı için MR istenebilir. Her iki hasta grubunda da unutulmaması gereken, menisküs yırtığının kesin tanısının ameliyat sırasında görülerek konduğu ve olabildiğince sağlam menisküs dokusunun bırakılması gerekliliğidir. Menisküsler, diz eklemi için çok önemli yapılardır ve eksiklikleri, zaman içinde kıkırdak yıkımına yol açar.  Gençlerde menisküs yırtıklarının tedavisi çoğunlukla cerrahidir. Çok nadir görülen ve tam kat olmayan bazı küçük yırtıklar dışında menisküslerin kendiliğinden iyileşme yeteneği yoktur. Belirgin yakınmaları olan hastalarda cerrahi müdahale ile menisküs yırtığı onarılmaya çalışılır. Eğer yırtık onarıma uygun değilse yırtık olan kısım çıkartılır.İleri yaştaki hastalarda menisküs yırtıklarına genellikle dizde artroz (aşınma, yıpranma, kireçlenme) eşlik eder. Bu durumda sadece menisküs yırtığına müdahale etmek sorunu tam olarak çözmeyebilir. Bu durumda ilaç tedavisi ile belirtilerin baskılanmasını, eklem içi enjeksiyonları, artroskopik cerrahiyi ya da artroskopi ile birlikte kemik düzeltici ameliyatlardan birine karar verilir. Menisküs yırtıklarının tanı ve tedavisinde, günümüzde artık tamamen artroskopi dediğimiz kapalı yöntemler kullanılmaktadır. Lokal veya spinal anestezi altında, kamera ile ekleme girilerek menisküs ve diz içindeki diğer yapılar tanınmakta ve gereken işlem o sırada yapılmaktadır. Hekim ve hasta eğer isterse, tüm ameliyat işlemleri, monitörden hasta tarafından da izlenebilir. İşlemin süresi, yırtığın tipine göre değişmekle beraber 15-60 dakika arasında sürebilir.

Artroskopi küçük kesiler kullanılarak, eklemlerin içinin kalem boyunda bir kamera ile görüntülenmesidir.  Günümüzde gelişen teknoloji ve özel aletler sayesinde hem teşhis hem tedavi için kullanılmaktadır. Artroskopi, anestezi altında ve ameliyathane şartlarında yapılır. Tanı amaçlı basit girişimler lokal anestezi altında yapılabilir ancak tedavi amaçlı artroskopiler için bölgesel veya genel anestezi kullanılır. Görüntüyü sağlamak için eklemin içi bir sıvı kullanılarak şişirilir, işlem sonunda bu sıvı boşaltılır. Ameliyat sırasında, eklem içindeki yapılar 4-6 kez büyütülerek görüntü sağlanır, böylece ayrıntılı bir tanı imkanı vardır. Kamera, açık cerrahi sırasında kolay ulaşılamayan bölgeleri de görüntüleyebildiği için eksiksiz bir tanı işlemi yapılabilir. Tanısal inceleme tamamlandıktan sonra, eklem içinde saptanan sorunların tedavisi, yine aynı küçük kesilerden yerleştirilen mekanik, motorlu veya termal enerji (radyofrekans veya lazer) aletleri kullanılarak yapılabilir. Açık cerrahi sırasında ekleme ulaşmak için sağlam dokuların kesilmesi gerekir. Buna karşın artroskopi işlemi sağlam dokulara zarar vermeyecek şekilde çok küçük kesilerden yapıldığı için, ameliyat sonrası ağrı, açık cerrahiye göre çok daha azdır. Eklemde enfeksiyon ve hareket kısıtlılığı oluşma riski çok daha düşüktür. Hastanede kalış, günlük yaşam aktiviteleri ve spora dönüş süresi çok daha kısadır. Cerrahiden hemen sonra rehabilitasyon programına başlanabilir.” İfadelerini kullandı.